Koalicja Lanckorońska na rzecz Zrównoważonego Transportu

Rok 2011 był okresem całej serii realizacji postulatów stowarzyszenia w dziedzinie inwestycji kolejowych. Oczywiście wciąż pozostaje wiele do zrobienia, a na efekty niektórych decyzji czy już rozpoczętych prac trzeba będzie jeszcze poczekać, ale wydaje się, że sprawy infrastruktury kolejowej wreszcie zaczynają trafiać na właściwe tory.

Racjonalizacja inwestycji kolejowych

Co proponowaliśmy?

W 2006 roku opublikowaliśmy Raport CZT nr 4/2006 pt. Analiza inwestycji kolejowych w projekcie Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i propozycje korekty [zobacz >>>]. Przeanalizowaliśmy w nim potrzeby inwestycyjne na polskiej sieci kolejowej i efektywność poszczególnych projektów ujętych w Programie Operacyjnym, biorąc pod uwagę skrócenie czasu jazdy oraz obciążenie poszczególnych linii. We wnioskach postulowaliśmy:

I. Dodanie do Programu następujących projektów:

1) Modernizacja linii E30, odc. Kraków – Mysłowice

2) Budowa drugiego toru linii nr 202 na odc. Wejherowo - Białogard i remont odcinka Runowo- Świdwin

3) Remont odcinka Poznań - Bydgoszcz – Tczew

4) Remont linii nr 16 na odcinku Zgierz – Kutno

5) Dostosowanie Centralnej Magistrali Kolejowej do prędkości 200 lub 250 km/h.

6) Remont linii Pilawa – Warszawa

7) Remont linii Koniecpol – Częstochowa Stradom - Herby Stare i Fosowskie - Ozimek

8) Budowa linii średnicowej w Łodzi

9) Budowa nowej linii (Kraków) Podłęże - Piekiełko (Nowy Sącz) wraz z remontem i elektryfikacją linii Chabówka – Nowy Sącz

II. Modyfikację następujących projektów:

1) Modernizacja linii kolejowej nr 64 odc. Psary – Kozłów i nr 8 Kozłów-Kraków do prędkości 160 km/h (rewitalizacja zamiast modernizacji)

2) Modernizacja linii E59, odc. Rawicz – Szczecin (rezygnacja z odcinka Wronki – Szczecin)

3) Modernizacja linii CE59, odc. Wrocław – Szczecin (rewitalizacja zamiast modernizacji).

4) Modernizacja linii nr 8 odc. Warszawa – Kielce (odc. Skarżysko Kamienna – Kielce rewitalizacja zamiast modernizacji, za to dodatkowo rewitalizacja odc. Skarżysko Kamienna – Ocice linii nr 25)

5) Modernizacja linii nr 139 odc. Czechowice – Dziedzice - Bielsko Biała – Zwardoń (na odc. Bielsko Biała – Żywiec rewitalizacja zamiast modernizacji).

III. Usunięcie z Programu następujących projektów:

1) Modernizacja linii E20, odc. Warszawa – Poznań

2) Modernizacja linii E20, odc. Siedlce – Terespol

3) Modernizacja linii CE20, odc. Skierniewice – Łowicz

Raport był wykorzystywany przez nas w trakcie konsultacji społecznych programu operacyjnego. Chociaż w tamtym czasie nie udało się zrealizować żadnego z powyższych postulatów, to nie ustawaliśmy w ich promowaniu [zobacz >>>] [zobacz >>>] [zobacz >>>] [zobacz >>>], i stopniowo większość z nich zaczyna się materializować.

Co się dzieje?

Już pod koniec 2010 roku Polskie Linie Kolejowe rozpisały i rozstrzygnęły trzy przetargi na linię E30 odcinek Kraków – Sosnowiec Jęzor w trybie projektuj i buduj, z terminem ukończenia 33 miesiące od podpisania umowy. Prace budowlane właśnie się rozpoczęły.

Równolegle przygotowano budowę podziemnego dworca Łódź Fabryczna, która ma być pierwszym etapem linii średnicowej. W połowie ubiegłego roku podpisano umowę na prace budowlane.

W trakcie roku w ekspresowym tempie kilku miesięcy od ogłoszenia przetargów wykonano rewitalizację najbardziej zużytych odcinków torów na liniach Poznań - Bydgoszcz i Bydgoszcz – Tczew. Na tym ostatnim odcinku czas jazdy pociągów w kierunku Gdańska skrócił się o ponad godzinę!

Trwa także dostosowywanie Centralnej Magistrali Kolejowej do prędkości 200 – 220 km/h (z taką prędkością mają nią pojechać zamówione składy Pendolino w 2014 roku), choć prace nie są finansowane z POIiŚ, tylko ze środków krajowych.

W ostatnich dniach minister Sławomir Nowak ogłosił, że w związku ze wstrzymaniem prac nad KDP do 2013 lub 2014 roku zostanie wyremontowane połączenie CMK z Opolem (tzw. proteza koniecpolska), które pozwoli na skrócenie czasu jazdy między Warszawą a Wrocławiem do 3 godz. 30 min – czyli dokładnie to, co postulowaliśmy.

Na linii nr 202 Gdańsk – Stargard Szczeciński wprawdzie nie zbudowano drugiego toru na odcinku Wejherowo – Białogard, ale w ostatnich latach wykonywano systematycznie remonty tak, że prawie na całej długości obowiązuje prędkość 100-120 km/h.

Jeśli chodzi o projekty, które postulowaliśmy odłożyć lub odchudzić, to w pierwotnie planowanym zakresie modernizowana jest tylko linia E-20 na odcinku Siedlce – Terespol. Na tej samej linii na odcinku Warszawa – Poznań zamiast kolejnej uciążliwej modernizacji wykonane zostały remonty nawierzchni, w efekcie czego do Poznania już możemy dojechać w czasie 2 godz. 30 min. Na linii CE-20 odc. Skierniewice – Łowicz wykonano doraźne naprawy, które realizowały m.in. nasze postulaty z pisma z 2008 roku [zobacz >>>].

Projekty, które postulowaliśmy zmodyfikować, w większości nie zostaną do 2015 roku w ogóle rozpoczęte, lub nie będą modernizowane odcinki, których projekty krytykowaliśmy. Odcinek Tunel – Kraków został wyremontowany, a odcinek Psary – Tunel ma wkrótce być - ale rewitalizowany, z podniesieniem prędkości do 150 km/h, a nie modernizowany, czyli w zasadzie zgodnie z naszymi postulatami.

Pieniądze prawdopodobnie zostaną na kolei

Osobnym wydarzeniem, które spowodowało intensywne działania stowarzyszenia, była decyzja rządu o przesunięciu 1,2 mld euro w POIiŚ z kolei na drogi. Natychmiast przygotowaliśmy w tej sprawie pismo [zobacz >>>] do Komisji Europejskiej, które podpisało 21 organizacji z całej Polski. Dzięki zaangażowaniu Europejskiej Federacji Pasażerów, której jesteśmy członkiem, sprawą zainteresowali się europosłowie (zwłaszcza Michael Cramer z Zielonych). Dzięki ich działaniom pomysł oficjalnie skrytykowała Komisja Transportu i Turystyki PE, a potem najwyżsi urzędnicy Komisji Europejskiej. [zobacz >>>] [zobacz >>>]

Chociaż końcowej decyzji Komisji Europejskiej nadal nie ma, to widać oznaki pełzającego wycofywania się z tego pomysłu. Przygotowywane są nowe projekty kolejowe, w tym przede wszystkim rewitalizacji linii, a nie pełnej modernizacji (dotychczas twierdzono, że Komisja Europejska nie chce finansować tego typu projektów). Pierwszym takim projektem przecierającym ścieżkę ma być rewitalizacja linii Toruń – Bydgoszcz, na którą przetarg ogłoszono pod koniec roku. Wiceminister Andrzej Massel w wywiadzie dla Rynku Kolejowego z końca roku zapowiada następne: Na razie nie można podać konkretnej kwoty, dlatego że PKP PLK pracuje na kolejnymi projektami. Jesteśmy w stałym kontakcie. Wszystko co jest realne i da się podciągnąć pod projekt, który określamy roboczo jako poprawę jakości usług na określonym odcinku linii kolejowej, będzie realizowane.

Na początku 2011 r. ministerstwo twierdziło, że musi przesunąć środki, gdyż nie ma szans na realizację niektórych projektów do końca 2014 roku. Z tego powodu ogłoszono między innymi skrócenie modernizacji na linii Warszawa – Radom do odcinka Warszawa – Warka, a linii Warszawa – Tłuszcz – Sadowne do odcinka Warszawa – Tłuszcz. W tej sprawie stowarzyszenie wystosowało kilka pism [zobacz >>>], wskazując, że problemy środowiskowe dla linii radomskiej dotyczą tylko krótkiego odcinka mostu na Pilicy, a modernizację linii do Sadownego można powierzyć kilku wykonawcom pracującym równolegle. W efekcie będzie modernizowany cały odcinek Warszawa – Radom z wyjątkiem mostu na Pilicy, który zostanie odłożony na następną perspektywę finansową – dokładnie tak jak zaproponowaliśmy, a odcinek linii Rail Baltica do modernizacji został ponownie wydłużony do Sadownego.