Wstęp

W związku z planowaną modernizacją linii kolejowej E-59 na odcinku Wrocław - Poznań, stowarzyszenie Zielone Mazowsze (w ramach projektu Centrum Zrównoważonego Transportu), przeprowadziło w dniach 14 marca - 4 kwietnia 2005 r. na zlecenie inwestora - Polskie Linie Kolejowe SA konsultacje społeczne dla planowanego zadania inwestycyjnego.

Konsultacje społeczne zostały przeprowadzone, mimo że zgodnie z art. 37 ustawy Prawo Ochrony Środowiska dla inwestycji na terenach zamkniętych udział społeczeństwa w postępowaniu nie jest wymagany. Konsultacje społeczne zostały przeprowadzone jednak ze względu na fakt troski inwestora o zapewnienie najpełniejszej realizacji oczekiwań społecznych przy modernizacji linii kolejowej. Dzięki prowadzonym na wstępnym etapie inwestycji konsultacjom możliwe będzie przeprowadzenie inwestycji przy pełnym poparciu dla modernizacji zarówno pasażerów, klientów kolei, jak i samorządów i mieszkańców związanych miejscem zamieszkania i działania z przebiegiem linii kolejowej. Prowadzone uzgodnienia umożliwiły zaprezentowanie lokalnym mediom i przedstawicielom elit celu inwestycji, korzyści z modernizacji i zwiększenie zainteresowania problemami transportu kolejowego na szczeblu lokalnym.

Charakterystyka organizatorów konsultacji

Konsultacje przeprowadziło Centrum Zrównoważonego Transportu - jednostka stowarzyszenia Zielone Mazowsze. Stowarzyszenie Zielone Mazowsze jest niezależną, pozarządową organizacją ekologiczną, o statusie organizacji pożytku publicznego, istniejącą od 1994 roku. Centrum Zrównoważonego Transportu jest programem stowarzyszenia, którego celem jest zwiększanie udziału przyjaznych środowisku form transportu w podziale zadań transportowych w Polsce. Zasięg działania CZT jest ogólnokrajowy. Duża część działań CZT dotyczy kolei, między innymi CZT na zlecenie urzędu marszałkowskiego województwa opolskiego prowadzi koordynację przewozów kolejowych w województwie.

Grupy docelowe konsultacji

Przeprowadzone konsultacje były adresowane do następujących grup docelowych:

- Samorządy wszystkich szczebli, przez których terytoria przechodzi modernizowana linia,

- Organizacje ekologiczne,

- Inne organizacje pozarządowe z obszaru wzdłuż modernizowanej linii kolejowej, lub specjalizujące się w tematyce związanej z kolejnictwem,

- Mieszkańcy gmin i powiatów przez których terytoria przechodzi modernizowana linia

Miejsca przeprowadzenia konsultacji

Dla przeprowadzenia konsultacji wytypowano 3 miejscowości rozmieszczone równomiernie wzdłuż odcinka linii do planowanej modernizacji. Były to większe ośrodki położone wzdłuż linii: Żmigród, Bojanowo, Kościan. Dodatkowo, na wniosek władz samorządpowych przeprowadzono spotkanie konsultacyjne w Mosinie oraz dla przedstawicieli samorządowów: w Obornikach Śląskich i ponownie w Żmigrodzie. Wszystkie spotkania odbywały się w salach konferencyjnych urzędów - siedzib władz samorządowych. W Kościanie spotkanie odbyło się w sali widowiskowej Kościańskiego Ośrodka Kultury

Sposób przeprowadzenia konsultacji

Spotkania konsultacyjne

W ramach konsultacji zorganizowano spotkania konsultacyjne:

- w Kościanie w dniu 16.03.2005 r.

- w Bojanowie w dniu 17.03.2005 r.

- w Żmigrodzie w dniu 18.03.2005 r.

oraz dodatkowe spotkanie w Mosinie w dniu 1.04.2005 r. na wniosek samorządu Mosiny.

Oprócz powyższych spotkań, w celu uzupełnienia wiedzy na temat zakresu modernizacji i uzyskania dokładniejszego obrazu stanowisk lokalnych samorządów na wniosek samorządów lokalnych odbyły się dwa spotkania poświecone zakresowi modernizacji na terenie poszczególnych gmin. Spotkania takie odbyły się z udziałem prowadzącego konsultacje, projektantami inwestora, w Obornikach Śląskich w dniu 1 kwietnia i w Żmigrodzie 5 kwietnia.

Wyłożenie dokumentacji

Oprócz spotkań konsultacyjnych wyłożono do wglądu publicznego dokumentację inwestycji: studium wykonalności. Studium było dostępne dla wszystkich zainteresowanych w oddziałach regionalnych PLK S.A. w Poznaniu i we Wrocławiu w dniach od 14 marca do 4 kwietnia 2005r. Ponadto można było się zapoznać ze studium w dniach i miejscach spotkań konsultacyjnych od godziny dziesiątej rano (wyjątkowo przed spotkaniem w Mosinie od czternastej).

Strona internetowa

Dodatkowo, w celu zapewnienia pełniejszego dostępu do danych o celach i zakresie planowanej modernizacji, uruchomiono stronę internatową, na której umieszczono podstawowe informacje o inwestycji, wraz z Raportem Oddziaływania na Środowisko. Strona internatowa została umieszczona pod adresem www.fz.eco.pl/e59. Baner reklamujący stronę został umieszczony na głównej stronie inwestora - PKP PLK S.A.

Składanie uwag i wniosków

Uwagi i wnioski społeczności lokalne, czy reprezentujące je władze samorządowe (do szczebla starostw powiatowych, poprzez burmistrzów, prezydentów miast, po wójtów, sołtysów, radnych) mogli zgłaszać, korzystając z dowolnego z następujących sposobów:

- Wypowiadając się na jednym ze spotkań - wszystkie uwagi były protokołowane i rejestrowane

- Składając w trakcie spotkania uwagi pisemne organizującemu konsultacje społeczne;

- Wysyłając pisemne wystąpienie na adres lub faks stowarzyszenia w terminie do 4 kwietnia 2005 r.;

- Wysyłając zgłoszone uwagi drogą elektroniczną.

Materiały informacyjne

W ramach konsultacji przygotowano następujące materiały informacyjne:

- plakat o modernizacji linii kolorowy formatu A1, nakład 500 egz.

- plakat o konsultacjach kolorowy A4, nakład 400 egz.

- ulotka o modernizacji kolorowa, nakład 2000 egz.

- ulotka informacyjna o celach i parametrach modernizacji, czarno-biała A4, nakład 500 egz.

Plakaty A1 i A4 były wieszane na stacjach, w siedzibach władz samorządowych, w gablotach i na słupach ogłoszeniowych.

Ulotki o modernizacji kolorowe były wykładane na stacjach kolejowych oraz w urzędach władz samorządowych.

Ulotki czarno-białe były rozdawane w trakcie spotkań.

Oprócz tego stworzono stronę internetową o adresie www.fz.eco.pl/e59. Na stronie zamieszczono podstawowe informacje o planowanej inwestycji. Na stronie znajdują się następujące działy:

- Strona główna - ogólne informacje

- Konsultacje - informacje o spotkaniach konsultacyjnych

- Informacje o projekcie - podstawowe informacje o projekcie, czas realizacji i oczekiwane efekty;

- Założenia i parametry

- Układ torowy

- Układ drogowy, przejazdy

- Obiekty inżynieryjne

- Urządzenia sterowania ruchem

- Energetyka i telekomunikacja

- Ochrona środowiska

- Raport Oddziaływania na Środowisko - raport w pełnej wersji - plik PDF.

Okres w jakim społeczność mogła wyrazić opinię

Społeczność mogła wyrazić swoją opinię o planowanej modernizacji w okresie od 14 marca do 4 kwietnia 2005 r. Ponieważ sporządzenie raportu z konsultacji trwało do 11 kwietnia 2005 r. uwzględniono wszystkie wnioski, które wpłynęły do biura organizatora do dnia 11 kwietnia.

Sposób zawiadomienia społeczeństwa o konsultacjach

Plakaty

Plakaty formatu A4 i A1 rozwieszano razem w następujących miejscach:

1. Na wszystkich stacjach i przystankach osobowych na trasie linii Wrocław - Leszno-Poznań.

2. W siedzibach wszystkich urzędów samorządowych, przez których tereny przechodzi modernizowana linia - Urzędów Gmin, Miast lub Powiatów na tablicach ogłoszeniowych lub przed wejściem.

3. W innych zwyczajowo przyjętych miejscach w w/w miejscowościach oraz w mniejszych miejscowościach położonych bezpośrednio przy linii kolejowej - najczęściej na tablicach ogłoszeniowych urzędów w gablotach ośrodków kultury, w sklepach itp.

Większość miejsc rozwieszenia plakatów przedstawionych jest w dokumentacji fotograficznej.

Ulotki

Ulotki z nalepkami informującymi o spotkaniach konsultacyjnych pozostawiono do wyłożenia w urzędach miejskich i gminnych, a także pozostawiano na stacjach oraz w sklepach. Ulotki bez nalepek były rozdawane uczestnikom spotkań konsultacyjnych.

Zawiadomienie władz samorządowych

Władze samorządowe zostały zaproszone na spotkania konsultacyjne drogą faksową oraz pocztową (listy zwykłe lub polecone zwykłe). Faksy i listy były wysyłane w dniach 10-11 oraz 14-15 marca 2005 roku przed spotkaniami w Żmigrodzie, Kościanie i Bojanowie. Natomiast przed spotkaniem w Mosinie faksy wysyłano w dniach od 22 do 24 marca. Do raportu dołączone zostały potwierdzenia wysłanych faksów oraz wzór pisma wysyłanego do samorządów.

O spotkaniach zawiadomiono następujące samorządy:

- Urząd Wojewódzki we Wrocławiu

- Urząd Wojewódzki w Poznaniu

- Starostwo Powiatowe we Wrocławiu

- Starostwo Powiatowe w Trzebnicy

- Starostwo Powiatowe w Rawiczu

- Starostwo Powiatowe w Lesznie

- Starostwo Powiatowe w Kościanie

- Starostwo Powiatowe w Poznaniu

- Urząd Miasta Wrocław

- Urząd Miasta i Gminy Oborniki Śląskie

- Urząd Gminy Wisznia Mała

- Urząd Miasta i Gminy Prusice

- Urząd Miasta i Gminy Żmigród

- Urząd Miasta i Gminy Rawicz

- Urząd Miejski w Bojanowie

- Urząd Miasta Leszno

- Urząd Miasta i Gminy Rydzyna

- Urząd Gminy Święciechowa,

- Urząd Gminy Lipno

- Urząd Gminy w Kościanie

- Urząd Miasta w Kościanie

- Urząd Gminy Śmigiel

- Urząd Miasta i Gminy Czempiń

- Urząd Miasta Poznania

- Urząd Miejski w Mosinie

- Urząd Miasta Puszczykowo

- Urząd Gminy Komorniki

- Urząd Miasta Lubonia

Organizacje pozarządowe oraz inne instytucje

Organizacje pozarządowe powiadomiono o spotkaniach za pomocą maili wysłanych do ich ogólnodostępnych skrzynek pocztowych oraz drogą faksową. Maile wysłano 11 marca przed spotkaniami odbywającymi się od 16 do 18 marca. Faksy przed tymi spotkaniami wysłano w dniach 10-11 marca. Do wybranych organizacji telefonowano, zwłaszcza jeśli numer faksu lub adres mailowy nie był pewny lub były to organizacje ważne i duże, np.: Polski Klub Ekologiczny. Telefony wykonywano 11 oraz 14 marca br. Przed spotkaniem w Mosinie maile oraz faksy i telefony wysyłano w dniach 22-24 marca. Potwierdzenia wysłanych faksów dołączono do raportu.

O spotkaniach powiadomiono następujące organizacje pozarządowe:

- Polski Klub Ekologiczny, Koło nr 33 Miłośników Ziemi Rawickiej

- Stowarzyszenie Przedsiębiorców Ziemi Kościańskiej

- Kościańskie Forum Społeczne

- Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości w Kościanie

- Porozumienie Ziemia Kościańska

- Forum Gospodarcze w Kościanie

- Stowarzyszenie Ochrony Środowiska "Pradolina Odry"

- Fundacja Ochrony Przyrody i Pomocy Zwierzętom "FOP"

- Towarzystwo Miłośników Ziemi Trzebnickiej

- Polski Klub Ekologiczny - Okręg Dolnośląski

- Stowarzyszenie "Ponad Sektorami" z Poznania

- Fundacja Ochrona Zabytków Wielkopolski

- Polski Klub Ekologiczny Okręg Wielkopolski

- Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich w Poznaniu

- Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju

- Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”

- Stowarzyszenie Sympatyków Komunikacji Szynowej

- Instytut Rozwoju i Promocji Kolei

- Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych

Dodatkowo organizacje ekologiczne zostały powiadomione poprzez wysłanie informacji internetowej na główną listę informacyjną organizacji ekologicznych Eko-news.

Ponadto na spotkania za radą współpracowników z Oddziałów Regionalnych PKP PLK S.A. z Poznania i Wrocławia zaproszono przedstawicieli następujących instytucji:

- Zakładów Gospodarowania Nieruchomościami PKP z Poznania i Wrocławia

- Wielkopolskiego oraz Dolnośląskiego Zakładu Przewozów Regionalnych

- Zakładów Przewozów Towarowych PKP Cargo z oddziałów we Wrocławiu, Poznaniu oraz Ostrowie Wielkopolskim. - PKP Intercity Sp. z o.o.

Internet, lista dyskusyjna

W celu szerokiego dostępu do informacji o konsultacjach i planach nowej inwestycji uruchomiono dnia 7 marca internetową stronę konsultacyjną o adresie www.fz.eco.pl/e59. Na stronie zamieszczono podstawowe informacje o planowanej inwestycji pochodzące z ogólnodostępnej części wykonanego Studium Wykonalności modernizacji. W szczególności na stronie zamieszczono całość Oceny Oddziaływania na Środowisko tego przedsięwzięcia oraz wyjątki ze streszczenia Studium.

Do dnia 10.04.05 stronę internetową odwiedziło 1617 osób. Warto podkreślić, że najwięcej osób odwiedzających stronę miało przypisane adres IP do miast leżących na trasie linii E-59, w tym najwięcej Wrocław, później Poznań, dalej Leszno.

O konsultacjach zawiadomiono także internautów za pomocą informacji umieszczanych na ogólnodostępnych forach dyskusyjnych o tematyce kolejowej lub regionalnej, np. pl.misc.kolej pl.regionalne.poznan, pl.regionalne.wroclaw. Organizacje ekologiczne zostały powiadomione poprzez wysłanie informacji internetowej na główną listę informacyjną organizacji ekologicznych Eko-news. Mail informacyjny wysłano także do internautów poprzez listę mailingową stowarzyszenia Zielone Mazowsze (pond 1600 osób zapisanych na listę).

Zawiadomienie Prasy

Prasa została powiadomiona o spotkaniach drogą faksową oraz mailową w tych samych dniach co samorządy. Do wybranych redakcji telefonowano na dzień przed spotkaniami, aby upewnić się, że ich przedstawiciele będą na spotkaniu. Treść listu wysyłanego do prasy znajduje się w załączniku. Potwierdzenia wysłanych faksów dołączono do raportu.

O spotkaniach powiadomiono następujące redakcje:

- Gazeta Poznańska - oddziały Poznań i Leszno

- Gazeta Wyborcza - wydanie wrocławskie oraz wydanie poznańskie

- Głos Wielkopolski

- Przegląd Zachodni

- Przegląd Wielkopolski

- Wielkopolski Biuletyn Ekologiczny

- Super Ekspres - oddział z Poznania

- Dzień Dobry - oddział z Poznania

- Wiadomości Żmigrodzkie

- Wiadomości Kościańskie

- Życie Rawicza

- Gazeta Rawicka

- Nowa Gazeta Trzebnicka

- Magazyn Trzebnicki

- ABC - gazeta z Kościana

- Kurier Poranny - w Kościanie

- Z pierwszej ręki - magazyn informacyjny Urzędu Miejskiego w Obornikach Śląskich

- Nasza Parafia - w Obornikach Śląskich

- Panorama Leszczyńska

- Radio Eska - oddziały Leszno, Wrocław i Poznań

- Radio Elka Leszno

- Polskie Radio - oddział Wrocław

- Radio Kolor - oddział Wrocław

- Radio Mercury z Poznania

- Radio Zet z Poznania

- Radio RMF FM z Poznania

- Słowo Polskie Gazeta Wrocławska

O spotkaniach konsultacyjnych powiadomiono także Rzecznika Prasowego PKP PLK SA. Kilka redakcji kontaktowało się w celu zasięgnięcia opinii o modernizacji oraz konsultacjach. Były to redakcje, które przeprowadzały wywiady w następujących terminach:

1. 14 marca 2005 Radio Eska oddział we Wrocławiu rozmawiał z Wojciechem Szymalskim nt. spotkań konsultacyjnych.

2. 17 marca 2005 Radio Eska z Leszna, redaktor Wiśniewski rozmawiał z Wojciechem Szymalskim o przebiegu spotkania w Żmigrodzie i jego rezultatach.

3. 22 marca 2005 w sprawie wyniku konsultacji kontaktowała się z biurem w Warszawie redakcja „Leszczyńskie ABC”.

4. 29 marca 2005 Panorama Leszczyńska dowiadywała się w biurze w Warszawie o wyniki spotkania konsultacyjnego z Kościana.

Ocena przebiegu konsultacji i ich wyników

Konsultacje spotkały się z dużym zainteresowaniem społeczeństwa, zwłaszcza przedstawicieli lokalnych samorządów, a także indywidualnych mieszkańców. Zgłoszono w sumie ponad 60 wniosków w tym pochodzących z kilkunastu pism i faksów.

Największą aktywność wykazali przedstawiciele władz samorządowych, zwłaszcza burmistrzowie miast, dużo większą niż indywidualni mieszkańcy czy organizacje pozarządowe. Widać było, że bardzo dobrze orientują się w problemach ich mieszkańców i bardzo starają się reprezentować ich interesy, nawet interesy mało licznych grup mieszkańców.

Słabo natomiast były reprezentowane organizacje ekologiczne - mimo dobrego powiadomienia. Prawdopodobnie inwestycja związana z koleją, zwłaszcza dotycząca linii istniejącej od ponad 100 lat nie wzbudziła żadnych kontrowersji w tym środowisku.

W spotkaniach konsultacyjnych uczestniczyło od ok. 20 do ok. 70 osób.

Należy stwierdzić, że wynik konsultacji jest generalnie pozytywny dla inwestycji. Oczywiście zgłoszono wiele postulatów i uwag, czasami trudnych do realizacji, niemniej jednak nie pojawiło się w żadnym wystąpieniu, jakiekolwiek stwierdzenie negujące zasadność inwestycji, czy sprzeciwiające się całej inwestycji. Wprost przeciwnie, często podkreślano oczywistość tej inwestycji, oczywistość modernizacji wyeksploatowanej i bardzo przestarzałej infrastruktury do współczesnych standardów. Praktycznie wszystkie zgłoszone uwagi i wnioski mają charakter lokalny, bądź szczegółowy i możliwość ich realizacji zostanie wnikliwie przeanalizowana na następnym, bardziej szczegółowym etapie prac. Dzięki wielu z tych uwag, inwestycja zostanie lepiej dopasowana do potrzeb lokalnych społeczności, które często trudne są do przewidzenia samodzielnie przez projektanta i inwestora.

Organizatorzy konsultacji są zdania, ze dość duża liczba zgłoszonych uwag nie jest oznaką złego odbioru projektu, a wprost przeciwnie, świadczy o dużym znaczeniu projektu dla lokalnych społeczności.

Sukcesem tych konsultacji okazało się to, że udało się nawiązać konstruktywny dialog pomiędzy przedstawicielami PKP PLK SA. i władzami samorządowymi, które okazały się głównym partnerem w trakcie konsultacji. Dialog ten powinien być kontynuowany, gdyż udało się go nawiązać na bazie wielu szczegółowych problemów projektowych, w wielu miejscach ostateczna decyzja będzie zależała od wyniku szczegółowych analiz oraz partycypacji samorządów - decyzyjnej, czy nawet czasem finansowej.

Innym efektem konsultacji jest problem zgrania modernizacji linii kolejowej z budową drogi ekspresowej S-5. W trakcie konsultacji okazało się, że przebieg drogi, jaki został przekazany projektantom latem ubiegłego roku, jest inny od obecnie proponowanych wariantów. Jednym z ważniejszych wniosków z konsultacji jest potrzeba ścisłej współpracy PKP PLK z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad w zakresie skoordynowania obu projektów. Dzięki temu może się okazać, że uda się uzyskać bardziej funkcjonalne rozwiązania dla społeczności lokalej, w tym mniej kolizyjnych skrzyżowań z linią kolejową, przy mniejszych wydatkach ze strony PKP PLK i partycypacji GDDKiA w kosztach części dróg pozwalających na doprowadzenie ruchu z likwidowanych przejazdów, czy nawet w kosztach skrzyżowań bezkolizyjnych. Przedstawiciele PKP PLK S.A. będą prowadzić rozmowy z GDDKiA oraz projektantami trasy S-5.

Zdecydowanie najwięcej zgłoszonych postulatów dotyczy skrzyżowań linii kolejowej z drogami kołowymi. W wielu miejscach społeczności lokalne chciałyby zachować przejazdy przeznaczone do likwidacji, bądź oczekiwałyby skrzyżowań bezkolizyjnych, zamiast w poziomie szyn. Często też proponowały inne możliwości prowadzenia dróg objazdowych od likwidowanych przejazdów, bez konieczności wykupu gruntu, za to z modernizacją istniejących dróg.

Często też pojawiały się wnioski o budowę ekranów akustycznych dla ochrony zabudowy mieszkaniowej w konkretnych miejscach.

Kilkukrotnie miały też miejsce wnioski o zachowanie nieużytkowanej obecnie infrastruktury kolejowej - np. bocznych linii kolejowych, czy bocznic dla obsługi towarowej.

Wiele wniosków zostało rozstrzygniętych już na samych spotkaniach, często po wyjaśnieniach, czy dyskusji autorzy wniosków się z nich wycofywali, w wielu wypadkach reprezentanci PKP PLK przystawali na racjonalne propozycje wnioskodawców. Rozpatrzenie wielu wniosków wymaga jednak dłuższej analizy i zostaną one rozpatrzone na kolejnych etapach prac projektowych. Część wniosków, nadesłanych do organizatora konsultacji, zostanie dopiero przekazanych inwestorowi w niniejszym raporcie i będzie się mógł do nich ustosunkować.

Wykaz zgłoszonych uwag

Wszystkie zgłoszone wnioski i uwagi znajdują się w załączniku [zobacz >>>].